Zaburzenie osobowości typu borderline (BPD) to złożony stan psychiczny, który znacząco wpływa na przeżywanie emocji, stabilność relacji oraz poczucie własnej tożsamości. Dla osób postronnych – rodziców, partnerów, współpracowników, czy nauczycieli – zachowania te mogą być niezrozumiałe, frustrujące lub nawet raniące.
Celem tego artykułu jest zwiększenie zrozumienia BPD i wskazanie praktycznych dróg wspierania bliskich, w sposób, który chroni również Twoje własne zasoby emocjonalne.
Czym jest borderline (BPD)?
BPD, czyli Chwiejne Emocjonalnie Zaburzenie Osobowości, charakteryzuje się przede wszystkim głęboką niestabilnością w regulacji emocji, relacjach międzyludzkich i obrazie siebie. Osoba z BPD doświadcza uczuć w sposób znacznie bardziej intensywny i długotrwały niż przeciętna osoba.
Typowe trudności
-
Intensywne emocje – nawet drobne wydarzenia mogą wywołać gniew, rozpacz czy lęk, trudne do opanowania (tzw. dysregulacja emocjonalna),
-
strach przed porzuceniem – prowadzi do desperackich prób uniknięcia realnej lub wyobrażonej separacji, np. nagłe zmiany planów lub natarczywe SMS-y,
-
niestabilne relacje – od idealizacji („jesteś najlepszy/a”) do dewaluacji („jesteś beznadziejny/a”), co tworzy cykl czarno-białego myślenia,
-
impulsywność – ryzykowne zachowania, jak lekkomyślne wydawanie pieniędzy, nadużywanie substancji czy niebezpieczna jazda,
-
zmienny obraz siebie – brak spójnego poczucia tożsamości, nagłe zmiany celów, wartości czy zainteresowań.
Zobacz więcej: https://polmed.pl/zdrowie/osobowosc-borderline-diagnoza-cechy-terapia/
Rola terapii – klucz do stabilizacji
Leczenie BPD opiera się przede wszystkim na psychoterapii. Farmakoterapia jest zazwyczaj stosowana jako leczenie wspomagające, łagodzące objawy towarzyszące (np. lęk, wahania nastroju).
Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT)
Najlepiej udokumentowaną i najskuteczniejszą formą terapii w leczeniu BPD jest Terapia Dialektyczno-Behawioralna (DBT). Jej celem jest nauczenie pacjentów:
Najskuteczniejsza forma terapii w BPD. Celem DBT jest nauczenie pacjentów:
-
Uważności (mindfulness) – świadomość teraźniejszości bez oceniania,
-
tolerancji dystresu – radzenie sobie z intensywnymi, negatywnymi emocjami bez uciekania się do autodestrukcyjnych zachowań,
-
regulacji emocji – kontrolowanie i modulowanie skrajnych stanów emocjonalnych,
-
efektywności interpersonalnej – poprawa umiejętności komunikacji i utrzymywania zdrowych relacji.
Długoterminowa terapia pozwala wypracować mechanizmy samoregulacji i zwiększa stabilność emocjonalną.
Jak efektywnie wspierać osobę z BPD?
Wspieranie osoby z BPD wymaga empatii, cierpliwości i jednoczesnego dbania o własne granice.
-
Uznanie emocji i walidacja – potwierdź prawo do przeżywania emocji, np.:
-
„Widzę, że cię to bardzo zraniło i masz prawo czuć się wściekły/a”.
-
„Rozumiem, że ten lęk jest dla ciebie paraliżujący”.
-
Unikaj stwierdzeń typu „Nie przesadzaj” czy „Uspokój się” – mogą nasilić poczucie odrzucenia.
-
-
Komunikacja i spójność – osoby z BPD są wrażliwe na subtelne sygnały:
-
mów jasno i bezpośrednio, czego potrzebujesz.
-
konsekwentnie przestrzegaj granic, np. nie odbieraj telefonu po 22:00, jeśli tak ustaliłeś.
-
-
Wyznaczanie zdrowych granic – nie jest karą, lecz ochroną siebie. Granice mogą dotyczyć czasu, pieniędzy czy sposobu komunikacji.
Kiedy i do kogo po pomoc?
Wspieranie osoby z BPD jest procesem długofalowym.
-
Specjalista wiodący – psychiatra lub psychoterapeuta przeszkolony w DBT.
-
Wsparcie dla siebie – grupy wsparcia lub indywidualna terapia pomagają uniknąć wypalenia emocjonalnego.
-
Sytuacja kryzysowa – myśli samobójcze lub zachowania samookaleczające wymagają natychmiastowej reakcji: kontakt z terapeutą, izba przyjęć lub numer alarmowy.
Zrozumienie, że BPD wynika z głębokiego cierpienia, a nie złośliwości, otwiera drogę do empatycznej i skutecznej pomocy. Poprawa jest możliwa dzięki konsekwentnej terapii i wsparciu bliskich.
Partner artykułu: polmed.pl
